ضوابط سوراخکاری در اسکلت فلزی و سوله سازی

در این مقاله به معرفی اتصالات پیچی و ضوابط مربوط به سوراخکاری در اسکلت فلزی و سوله سازی می‌پردازیم. در سازه‌های فولادی استفاده از اتصالات پیچی بسیار رایج است و به دلیل سهولت و سرعت در هنگام نصب کارایی بسیاربالایی دارد.

در سازه‌های فلزی معمولا از سه نوع اتصال برای بهم پیوستن قطعات مختلف استفاده می شود  :

• پرچ
• پیچ
• جوش

پیچ‌ها بر اساس مقاومت کششی و مصالح تشکیل دهنده آن به دو دسته معمولی و پر مقاوم تقسیم بندی می‌شود. در مبحث دهم مقررات ملی ساختمان که مربوط به طرح و اجرای ساختمان‌های فولادی است، رده مکانیکی و مشخصات انواع متداول پیچ های مورد استفاده در سازه‌های فولادی برای پیچ‌های معمولی و پرمقاوم براساس جدول زیر ارائه شده است.

مشخصات مکانیکی پیچ ها در اسکلت فلزی و ساخت سوله

ضوابط  سوراخکاری  در اسکلت فلزی و سوله سازی

در ساخت قطعات فولادی برای ایجاد اتصال پیچی نیاز به سوراخ کاری قطعات اتصال داریم. مثلا در ساخت سوله، قطعاتی مانند کف ستون، فلنج‌های اتصال ستون و رفتر، پرلین، سینه بند،براکت جرثقیل، صفحه اتصال استرات‌ها و… باید سوراخ کاری شود. معمولا سوراخکاری با دریل رادیال، دریل مگنت، پانچ و دستگاه CNC صورت می‌گیرد. در اتصالات پیچی لازم است قطعات فولادی به نحو صحیح و متناسب با قطر پیچ سوراخ شوند. دقت در هنگام سوراخکاری و سالم بودن جداره سوراخ و رعایت فاصله سوراخ‌ها از همدیگر و نیز فاصله سوراخ‌ها از لبه قطعه نقش مهمی در باربری و مقاومت اتصالات پیچی دارد.

طبق مبحث دهم  مقررات ملی ساختمان، موارد زیر باید در سوراخکاری رعایت شود:

• انواع سوراخ ها در اتصالات پیچی
• محدودیت ابعاد اسمی سوراخ ها و دامنه کاربرد آن ها
• حداقل فاصله سوراخ ها تا لبه
• حداکثر فاصله سوراخ ها تا لبه
• حداکثر فاصله مرکز تا مرکز سوراخ ها

انواع سوراخ ها در اتصالات پیچی

1. سوراخ استاندارد
2. سوراخ بزرگ شده
3. سوراخ لوبیایی کوتاه
4. سوراخ لوبیایی بلند

انواع سوراخ ها در اتصالات پیچی ساخت سوله

محدودیت ابعاد اسمی سوراخ ها

محدودیت ابعاد اسمی سوراخ ها

حداقل فاصله سوراخ‌ها تا لبه

حداقل فاصله سوراخ‌ها تا لبه

حداکثر فاصله مرکز سوراخ ها تا لبه

• برای قطعات رنگ شده و قطعاتی که رنگ نمی‌شوند ولی احتمال خوردگی و زنگ زدگی ندارند فاصله از مرکز هر سوراخ تا نزدیک ترین لبه در هر راستا از 12 برابر ضخامت نازکترین قطعه و 150 میلی متر بیشتر شود.
• برای قطعات رنگ نشده‌ای که تحت اثر خوردگی ناشی از عوامل جوی قرار داشته باشند، فاصله از مرکز هر سوراخ تا نزدیک ترین لبه قطعه در هر راستا نباید از 8 برابر ضخامت نازک ترین قطعه و 125 میلی متر بیشتر شود.

حداکثر فاصله مرکز تا مرکز سوراخ ها

• در قطعات رنگ شده و قطعاتی که رنگ نمی‌شوند ولی احتمال زنگ زدگی و خوردگی ندارند، فاصله بین مرکز سوراخ‌ها نباید از 24 برابر ضخامت نازک ترین قطعه متصل شونده و 300 میلی متر بیشتر شود.
• در قطعات رنگ نشده‌ای که تحت اثر خوردگی ناشی از عوامل جوی قرار داشته باشند، فاصله بین مرکز سوراخ‌ها نباید از 14 برابر ضخامت نازک ترین قطعه متصل شونده و 180 میلی متر بیشتر شود.

کنترل سوراخکاری در شرکت سوله سازی

در شرکت‌های سوله سازی و اسکلت فلزی واحد کنترل کیفی (QC) موظف است تمام مراحل ساخت سازه را کنترل کند تا از هرگونه مغایرت با نقشه‌های کارگاهی (shop drawing)  و آیین نامه‌های موجود جلوگیری نماید.

واحد کنترل کیفی در سوراخکاری موارد زیر را کنترل می کند:

• قطر سوراخ ها
• فاصله مرکز سوراخ ها از همدیگر
• فاصله مرکز سوراخ ها از لبه
• تعداد سوراخ ها
• هم محور بودن سوراخ ها